دستگاه صنعتی تولید نانو حامل‌های دارویی و واکسن که پیش از این در انحصار دو شرکت کانادایی و آلمانی بود، توسط پژوهشگران توانمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد طراحی و ساخته شد.
به گزارش وب دا، دستگاه ساخته شده به نام INSPIRE امکان تولید طیف گسترده‌ای از نانو حامل‌های دارویی و واکسن را در حجم بالا و به طور پیوسته فراهم می‌سازد. این دستگاه ظرفیت تولید تا ٢۰۰ لیتر در یک شیفت ٨ ساعت کاری را امکان‌پذیر ساخته است. این دستگاه به‌نوعی طراحی شده تا شرایط تولید در اتاق تمیز را دارا باشد و عملکرد آن منطبق با استانداردهای سازمان غذا و دارو است.
دانشیار مرکز تحقیقات ارتوپدی دانشگاه، واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان قائم و مدیرعامل شرکت ریز سامانه بهبود درمان در گفتگو با وب دا با بیان اینکه دستگاه مجهز به منوی کاربری است که امکان اجرای پروتکل‌های مختلف برای تولید فرمولاسیون‌ها را فراهم می‌کند، اظهار کرد: این دستگاه متناسب با نیازهای صنایع داروسازی و بیوتکنولوژی و توسط یک تیم از متخصصان مجرب در مهندسی و بیوتک طراحی و ساخته شده است و در این امر از مشاوره و تخصص شرکت رناپ نیز بهره گرفته است. طراحی و تکمیل نهایی دستگاه INSPIRE بیش از دو سال زمان برده است.
دکتر علی موسوی شائق با اشاره به اینکه طراحی این دستگاه در اختیار دو شرکت کانادایی و آلمانی قرار داشت، خاطر نشان کرد: شرکت ریز سامانه بهبود درمان، قبل از ساخت این دستگاه موفق به طراحی و ساخت دستگاه رومیزی تولید نانو حامل‌های دارویی به نام INSIGHT شده بود که امکان تولید در حجم کم و برای کاربردهای تحقیقات اولیه و پیش‌بالینی را فراهم می‌ساخت.
دانشیار واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان قائم (عج) و مرکز تحقیقات ارتوپدی گفت: دستگاه رومیزی INSIGHT در آغاز پاندمی کرونا در سال ١٣٩٩ و با توجه به توانمندی دانشگاه در حوزه طراحی و ساخت ادوات خاص مبتنی بر میکروفلوئیدیک و میکروسیستم‌ها ساخته شد و تاکنون مورد استقبال دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه در آن دوران مجموعه معاونت علمی ریاست جمهوری بر روی تولید واکسن بر پایه mRNA، که یک نانو واکسن می‌باشد، تأکید داشت گفت: در این راستا فعالیت خود را برای ساخت تجهیزات مورد نیاز برای تولید نانو واکسن‌ها قرار دادیم؛ چرا که این تجهیزات در داخل کشور وجود نداشت، و در این راستا شرکت دانش بنیان ریز سامانه بهبود درمان تأسیس گردید.
مدیرعامل شرکت دانش بنیان ریز سامانه بهبود درمان بیان کرد: دستگاه‌های ساخته شده توسط این شرکت که در دو ظرفیت کم با نام INSIGHT و ظرفیت تولید بالا با نام INSPIRE ساخته شده‌اند، باعث عدم نیاز به استفاده از روش‌های کاهش سایز (روش تک‌مرحله‌ای)، تکرارپذیری بالا، قابلیت تولید نانو حامل‌ها در حجم بالا به طور پیوسته و قابلیت بالای کنترل اندازه ذرات، توزیع آنها و بازده بالای محصورسازی با حجم نمونه کم را فراهم می‌سازد.
دکتر موسوی شائق افزود: این دستگاه‌ها امکان تولید انواع نانو داروها و واکسن از جنس لیپید نظیر لیپوزوم و پلیمر را فراهم می‌سازد. تکنولوژی میکروفلوییدیک به کار رفته در محصولات این شرکت با استفاده از اختلاط بهینه و کنترل شده محلول‌های فرمولاسیون به داخل یک تراشه میکروفلوئیدیکی، تولید نانوذرات دارویی با بالاترین اثربخشی در مقیاس آزمایشگاهی را فراهم می‌کند؛ تراشه این دستگاه از جنس پلیمر و یا فلز بوده که با حلال‌های مختلفی سازگار می‌باشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به نتایج تولید نانوحامل‌های دارویی اشاره کرد و گفت: در حوزه نانوحامل‌های لیپیدی، دستگاه نانو سنتز می‌تواند نانوذرات لیپیدی با میانگین قطر زیر ١۰۰ نانومتر با PDI کمتر از دو دهم و محصورسازی بالاتر از ٩۰ درصد تولید کند، همچنین در خصوص نانوحامل‌های پلیمری (نظیر کیتوسان) دستگاه نانو سنتز می‌تواند نانو حامل کیتوسان با میانگین قطر ١۵۰ نانومتر با PDI کمتر از دو دهم را تولید نماید.
وی اظهار کرد: دستگاه نانو سنتز INSPIRE نیز جهت تولید نانوحامل‌های دارویی از جنس پلیمر و لیپید در دبی بالا و برای استفاده شرکت‌های تولیدکننده دارو، واکسن و محصولات آرایشی - بهداشتی ساخته شده است. این دستگاه قابلیت رقیق‌سازی نانوذرات تولید شده جهت کنترل سایز ذرات تولید شده را فراهم می‌سازد. تراشه این دستگاه از استیل ٣١۶L ساخته شده و قابلیت تمیزکردن و استریل شدن در محل دستگاه را دارد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به برخی از مزایای استفاده از دستگاه‌های نانو سنتز اشاره کرد و گفت: توانایی سنتز نانو ذرات در اندازه دلخواه در کمتر از یک دقیقه و فرموله‌کردن بیش از ٣۰ فرمولاسیون در روز، قابلیت تنظیم آسان متغیرهای مؤثر در سنتز نانو ذرات، امکان سنتز نانو ذرات به طور پیوسته، قابلیت تنظیم اندازه ذرات با کنترل دقیق دبی جریان و نسبت دبی دو محلول، قابلیت خودکار کردن سیستم و حذف خطاهای سیستماتیک و کاربر، قابلیت تولید انواع نانو حامل‌های پلیمری و لیپدی و قابلیت تولید بین حجم ١ میلی‌لیتر تا نامحدود از جمله مزایای استفاده از این دستگاه‌ها می‌باشد.
لازم به ذکر است که این شرکت به عنوان برنده نهایی جایزه علم و فناوری مصطفی (ص)، بخش رقابت KANZ، از میان بیش از ٢٣۰ طرح ارسالی از ٢٣ کشور جهان در حوزه سلامت و پزشکی در سال ١۴۰١ برگزیده شد.